HiQ radio in een oorspronkelijk interieur
 

In de eerste maand van 2011 werd ik benaderd door een aardige dame uit Rotterdam die naar de aardige naam Amelie luistert. Ze vertelde dat zij en haar vriend in die stad een huis uit de 19e eeuw hadden gekocht, compleet met de inrichting. Het echtpaar dat er heeft gewoond, de man was arts in een ziekenhuis, kocht de woning in de jaren vijftig en lieten het voor die tijd moderniseren en uitbreiden. Duidelijk is dat ze in zeer goeden doen waren.

Bij de toen nieuwe inrichting hoorde natuurlijk ook een fraaie geluidsinstallatie. Deze werd bij de Bijenkorf gekocht (1957) en betrof een B6X62A met de AG1105 platenspeler van Philips. Deze radio was zonder meer het nieuwste van het nieuwste en de opvolger van de BX642A. Voor de platen en de platenspeler werd door een meubelmaker een speciaal eiken kastje gemaakt met lades en een rolluikje aan de bovenzijde voor het bedrag van enkele honderden guldens, zowaar een zeer exclusief meubeltje. 

De tijd verstreek en het echtpaar heeft zijn leven in het huis geleefd. Enkele jaren geleden overleed de man, en in 2010 de dame op zeer hoge leeftijd. Zij hadden geen kinderen en de erven zaten een beetje in de maag met het huis. 

Toen het in de verkoop ging heeft Amelie haar kans genomen en het gekocht, compleet met de inboedel. De erven werd beloofd dat het roerend goed met zorg en toewijding verkocht zou worden. Zo ging er een schilderij terug naar de nazaten van de schilder en zou de radio het liefst terecht moeten komen bij liefhebbers. Vandaar dat ze de HiQGN benaderde. Het kastje voor de platen en de platenspeler had ze inmiddels op een veilingsite gezet. 

De eerste contacten verliepen bijzonder vriendelijk (en dat is altijd zo gebleven) en ik zocht naarstig naar een liefhebber voor de HiQ radio. Ik kreeg de nodige foto’s van de radio en kwam er zo achter dat deze nog steeds in de oorspronkelijke inrichting van het huis stond. Na de verbouwing in de jaren vijftig was er niets meer veranderd aan het interieur en de radio werd tot het overlijden van de bewoners gebruikt. Een unieke situatie en ik vroeg Amelie om meer foto’s. 

Bij de meeste mensen verdwijnt de "oude buizenradio" naar boven en uiteindelijk naar zolder, of nog veel erger. De foto’s geven uiteindelijk een uniek beeld van een oorspronkelijke opstelling van een HiQ radio. 

In eerste instantie leek een vriend van me wel geïnteresseerd, maar door omstandigheden verslapte de aandacht en ging de koop niet door. De prijs was trouwens zodanig dat het hoofddoel van de verkoop toch vooral was dat de radio naar een echte liefhebber zou gaan. Geen hoge prijs dus.

Enkele maanden verliepen en toen ik de vriend eens vroeg hoe het met de B6X62A uit Rotterdam ging, bleek dat de deal niet door was gegaan. Hij had mij daar helaas niet van op de hoogte gebracht. 

Inmiddels had ik mijn goede vriend Henk leren kennen, de man die nu voor mij de nodige technische radioklussen met grote toewijding doet. Hij leek me een goede kandidaat voor de radio uit Rotterdam. 

Maar ik had al een hele tijd geen contact gehad met Amelie en wist niet of ze het toestel nog wel had. Een e-mail bracht uitkomst. De radio stond er nog, inmiddels wel (enigszins afgedekt) in de gekochte woning, welke inmiddels totaal verbouwd werd. 

Henk leek wel geïnteresseerd. Tot dan toe deed hij al decennia lang veel met het opknappen van oude buizenradio’s (voor het goede doel), maar in zijn eigen woning had hij er geen staan. De techniek leek zijn hobby, niet het gebruik van de radio’s. 

Maar wat niet is kan nog komen en we maakten een afspraak met Amelie.
In mei van 2011 togen we met het bedrijfsbusje van Henk naar Rotterdam. Wat we aantroffen was een enorme verbouwing, een totale kaalslag van het interieur. Dit bleek ook wel nodig wilde het in de toekomst een modern gezin kunnen huisvesten. Het was inderdaad een 19e eeuws pand in een fraaie straat van wat ooit een "rijke buurt" van Rotterdam was. Op de begane grond was ooit een winkel (nu een galerie), de verdieping met hoge plafonds de woonverdieping en op de tweede verdieping waren de slaapkamers. 

De B6X62A, de bijbehorende luidsprekers en het kastje met de platen en AG1105 grammofoon stonden in het midden van een enorme stoffige bende, enigszins afgedekt met oude gordijnen. De satellietluidsprekers en de stug geworden bedrading in een kartonnen doos, alles tussen nog wat meer restanten van de oude inrichting. Het werd inderdaad hoog tijd om de radio daaruit te redden.

Na de bezichtiging van de woning en zijn verbouwing gingen we aan het sjouwen. Dit kostte enige moeite omdat dergelijke woningen nu eenmaal een toegangstrap hebben die beslist niet voldoet aan de moderne eisen. Een tamelijk steile trap dus. Typisch Nederlands dus, door de eeuwen heen, een fraaie woning, maar op de trap werd flink bezuinigd. Dit is nog steeds zo. 

Uiteindelijk zijn de radio en de attributen in de auto beland en togen we na een vriendelijk afscheid van Amelie en haar kindje weer richting het noorden. 

Zoals gezegd geven de foto’s die Amelie aan het begin van het jaar maakte, nog net voor de verbouwing, een uniek beeld van de oorspronkelijke situatie van het gebruik van deze HiQ radio. Uiteraard een persoonlijke situatie van de eerste eigenaren van de radio. Het feit dat ze hun hele verdere leven gebruik hebben gemaakt van de B6X62A is toch wel frappant.

Decennia zijn verlopen na de aankoop bij de Bijenkorf, maar de mensen zijn niet gezwicht voor vervanging door een moderne stereo installatie. Zelf heb ik het idee dat hun leven na hun grote verbouwing in de jaren vijftig tamelijk conservatief verliep en dat houdt in dat ze de rest van hun leven met hetzelfde interieur hebben gedaan…

Uit de vele foto’s heb ik de fraaiste gekozen en enigszins opgeschoond, de wanden stonden al volgeschreven met aantekeningen voor de moderne elektriciteitsinstallatie. Het eikenhouten meubeltje stond naast de schouw aan de voorkant van de woonkamer. De radio zelf was van zijn pootjes ontdaan en met twee beugels tegen de muur opgesteld boven het kastje.

Door het rolluikje van het kastje naar achteren te schuiven kon men de volautomatische Philips AG1105 platenspeler bedienen. Dit was in de jaren vijftig één van de topmodellen van Philips en op zich een goede keuze bij een HiQ radio.

Alleen maakt de platenspeler gebruik van twee MD elementen van Philips, de AG3020 en AG3021. Deze elementen hebben een voorversterker nodig en die is niet aanwezig in de B6X62A. De OTL versie B7X73A bezit deze wel.

Het echtpaar van de woning heeft zich bij de aankoop echter goed laten adviseren en de installatie bevat dan ook de speciale losse voorversterker van Philips, de AG9005, inmiddels een tamelijk zeldzaam apparaatje. Het is één van de eerste transistortoestelletjes en tamelijk uniek in de jaren vijftig. Het verscheen in 1956 al op de markt. 

De gehele installatie is decennia lang gebruikt en nimmer gereviseerd of nagekeken. Eén van de MD elementen had het kennelijk op een gegeven moment begeven (de vinylversie) en heeft men de naald daarvan overgezet op de schellak versie. Bij onze overdracht bleek alleen dit element nog aanwezig te zijn. Uit de beperkte platencollectie valt ook af te leiden dat de stereoplaten rustig afgespeeld werden met het mono element, een doodzonde voor elke platenliefhebber (zoals ik dus). Daarnaast waren er platen aanwezig die allang niet meer geschikt waren voor de zware naaddruk van de AG1105 van 12 gram (afkomstig uit de jaren zestig en zeventig, toen de naalddruk standaard al onder de twee gram was gaan zitten). 

Al met al hebben Henk en ik een tamelijk ‘maagdelijke’ HiQ installatie gevonden en dat is uiteraard niet verkeerd. De eerste eigenaren waren ook nog eens zuinig op hun spulletjes, dus de radio en de drie luidsprekers zien er nog zeer goed uit. Ook de complete documentatie zoals de gebruiksaanwijzing en Philips foldertjes zijn keurig bewaard gebleven. 

Op de foto’s is ook aardig te zien dat men in de jaren vijftig nog niet goed raad wist met de opstelling van met name de basluidspreker (AD5004), die in een hoek geplaatst kon worden. In dit geval kreeg deze een wat onhandige plaats half voor de schuifdeuren tussen de voor- en achterkamer.

De satellieten (AD5036) waren wel op de juiste manier en volgens de adviezen van Philips opgehangen, haaks ten opzichte van elkaar en op een hoogte van ongeveer 1,8 meter. Ik heb zelf het vermoeden dat men dit heeft laten doen, niet ongebruikelijk in de jaren vijftig bij een installatie die indertijd een klein vermogen kostte. De service was toen voor de koper een stuk gedienstiger. 

Inmiddels is vriend Henk dus de trotse eigenaar van een HiQ radio en het lijkt me niet anders dan redelijk dat hij verteld wat er mee is gebeurd, zowel qua revisie als de huidige opstelling en het gebruik er van. 
Aan Henk dus die eer, zie Revisie Philips B6X62A HIQ set

René Rijzewijk.